ISO 50001
Enerji kavramı, teknolojinin gelişmesi ve giderek daha hızlı artmaya başlayan dünya nüfusuna paralel olarak günümüzde en önemli konulardan biri haline gelmiştir. Özellikle son birkaç yüzyılda enerjiye duyulan ihtiyaç daha da artmış artmış; ekonomi, sanayi, siyaset, ticaret ve daha birçok konuda enerji, en kritik gündem maddelerinden biri olmuştur. Bu bağlamda, enerjinin tüketimi, tasarrufu, maliyeti; kısacası bir bütün olarak yönetimi için, dünya çapında geçerliliği olan standartların ve prosedürlerin geliştirilmesi ihtiyacı doğmuştur. Bu ihtiyaç doğrultusunda geliştirilen ISO 50001 Enerji Yönetim Sistemi, uygulandığı işletmede, enerjinin daha etkin bir şekilde kullanımını sağlamakta ve daha çevreci süreçlerin ve sistemlerin oluşturulmasını teşvik etmektedir.
ISO 50001 Enerji Yönetim Sistemi Nedir?
Enerji kaynaklarının sınırlı olduğu günümüzde, enerji üretimi, dağıtımı, tüketimi giderek daha maliyetli bir hale gelmektedir. Bunun yanında, dünya üzerinde enerji döngüsünün çevre üzerinde yarattığı olumsuz etkiler, çok ciddi boyutlara ulaşmış durumdadır. Bu bağlamda, ISO 50001 ‘i kullanan işletmeler, enerjiyi daha verimli ve etkili bir şekilde kullanarak sürdürülebilir bir enerji politikası izleyebilmektedir. ISO 50001 sayesinde, enerji maliyetleri ve çevresel etkiler azaltılabilirken piyasadaki rekabet gücü ve işletme itibarı da artırılabilmektedir. Dünya genelinde enerjiyi kullanan büyük ya da küçük ölçekli her işletme, kamu ya da özel sektör kuruluşları için ISO 50001 , en kapsamlı ve geçerli bir standart halini almıştır.
ISO 50001 ‘in Faydaları
Bu standardı, sadece enerji ile ilgili yasal düzenlemelere veya birtakım şartnamelere uygunluk sağlamak için gerekli görmek, yanlış bir değerlendirme olacaktır. Zira, ISO 50001 , enerji ile ilgili işletme yükümlülüklerinin karşılanması yanında, uygulandığı kuruluşa uzun vadede birçok fayda sağlamaktadır. Bu faydaları, şu şekilde özetleyebiliriz:
- Enerji maliyetlerini en aza indirir.
- İşletmenin, sürekli değişen ve genelde artan enerji fiyatlarından daha az etkilenmesini sağlar.
- ISO 50001 , işletmenin hissedarları, çalışanları, müşterileri, tedarikçileri ve diğer paydaşlarının enerji konusundaki farkındalıklarını artırır.
- İşletmeyi ilgilendiren yönetimsel kararlar, daha bilinçli ve sürdürülebilir bir çizgide alınabilir.
- İşletmin neden olduğu sera gazı emisyonu ve karbon ayak izi azalır.
- Enerjinin ilk kriter olduğu yeni çalışamalara ve pazarlara daha kolay girme imkanı sağlar.
- Enerji Yönetim Sistemi sertifikasına sahip olan her firma, kuşkusuz daha fazla saygı görmeye başlar ve kurumsal imajı daha güçlü hale gelir.
- Bu sistem, ISO 14001 Çevre Yönetim Sistemi ile birçok açıdan benzerlik gösterdiğinden, ISO 14001 belgesi bulunan işletmeler ISO 50001 ’e çok kolay entegre olabilirler.
- Enerji tüketen tüm cihazların bakım maliyetleri düşer ve daha uzun ömürlü hale gelirler.
ISO 50001 Kapsamı
Enerji Yönetim Sistemi, ISO 14001 başta olmak üzere, ISO 9001, OHSAS 18001 gibi birçok standart ile uyumlu olacak şekilde tasarlanmıştır. Standardın genel başlıklarını şu şekilde sıralayabiliriz:
- Genel koşullar: Standart ile ilgili temel bilgiler ve sistemin gerekliliklerinin anlatıldığı bölümdür.
- Yönetimin sorumluluğu: Bu bölümde, diğer birçok ISO standardında olduğu gibi ISO 50001 ‘in de ilk olarak işletme yönetimi tarafından benimsenmesi gerektiği anlatılır.
- Enerji politikası: İşletmenin enerji konusunda izleyeceği kısa ve uzun vadeli politikalar ve hedefler anlatılır.
- Enerji eylem planı: Belirlenen enerji politikasının nasıl kurulacağı ile ilgili yapılması gereken planlar belirlenir.
- Uygulama ve operasyon: Bir önceki başlık çerçevesinde hazırlanan planların nasıl uygulanması gerektiğinin anlatıldığı kısımdır.
- Performans denetimleri: ISO 50001 ile ilgili en önemli bölümlerden biridir. Burada, enerji yönetim sistemi kapsamında yürütülen faaliyetlerin nasıl denetlenmesi gerektiği; denetim ölçüleri ve kriterleri açıklanır
- Yönetimin gözden geçirmesi: Enerji yönetim sisteminin sürekli geliştirilmesi gerektiğinden, işletme üst yönetiminin bu sistem kapsamında sürdürülen çalışmaları gözden geçirme konusundaki yükümlülükleri bu bölümde belirtilmiştir.
ISO 50001 Enerji Yönetim Sistemi Belgelendirme Süreci
Bu belgeyi almak isteyen işletmelerin geçmesi gereken adımları şu şekilde özetleyebiliriz:
- Birçok işletme, enerji yönetim sistemi konusundaki mevcut durumunu analiz etmek üzere, belgelendirme kuruluşundan isteğe bağlı olarak bir ön denetim talep edebilir.
- İlk aşamada belgelendirme kuruluşu, başvuru sahibi işletmeden enerji yönetim sistemi kapsamında bazı dokümanları oluşturmasını talep eder.
- Dokümantasyon denetiminden geçen işletme bünyesinde saha denetimleri gerçekleştirilir. Bu denetlemelerde işletme faaliyetleri yerinde görülür ve gerekirse bazı personellerle görüşmeler yapılır.
- ISO 50001 Enerji Yönetim Sistemi gerekliliklerine uygunluk sağlayan işletmelere sertifikaları verilir
- Belge verildikten sonra işletme bünyesinde yıllık denetimler gerçekleştirilir. Belgenin üç yıl geçerli olduğunu ve bu süre sonunda belgelendirme sürecinin yeniden başlatılması gerektiğini belirtmekte fayda var.
Anahtar kelimeler: ISO 50001
Meta yazısı: Bu yazıda, ISO 50001 Enerji Yönetim Sistemi hakkında bilgiler ve belgelendirme süreci hakkında açıklamalar yer almaktadır.